Khutbah

Khutbah Jumat Bahasa Jawa: Mensyukuri Nikmat Kamardikan

Jumat, 22 Agustus 2025 | 08:15 WIB

Khutbah Jumat Bahasa Jawa: Mensyukuri Nikmat Kamardikan

Upacara pangèling-èling dinten kamardikan Republik Indonesia kaping 80 wonten ing Lapangan Pancasila Simpang Lima Kitha Semarang.

NU Online Jateng -

Khutbah Jum‘at menika ngélingaké jamaah supados tansah syukur dhumateng nikmatipun Allah Swt., utaminipun nikmat kamardikan bangsa Indonesia ingkang kasembadan lumantar perjuangan para pahlawan. Kamardikan punika kedah kapunangi kaliyan ningkataken iman lan takwa, ngladosi semangat perjuangan, kamekasan, katangguhan, saha kasabaran.

 

Syukur dhumateng nikmat Allah badhé mbikak berkah, dene menawi dipun abaiaken saged dados musibah. Generasi penerus kedah ngudi kawruh supados boten dados lemah lan gampil dipun bodhoni.

 

Nilai kepahlawanan kedah katindakaken wonten ing persatuan, kerja keras, saha pambangunan bangsa, boten ngginakaken kamardikan minangka kamardikan tanpa wates. Kanthi syukur, ilmu, saha ketabahan, insyaallah bangsa badhé ngraih kamardikan sejati lahir batin.

 

Khutbah Jum‘at punika ngangkat irah-irahan “Mensyukuri Nikmat Kamardikan”. Naskah khutbah Jum‘at punika kapundhut saking Ketua Lembaga Dakwah (LD) Pengurus Cabang Nahdlatul Ulama (PCNU) Kabupaten Pemalang, KH Masmu’ala Arifin.

 

Khutbah Sepindah

 

Puji syukur kawula aturaken dhumateng ngarsanipun Allah swt. Shalawat saha salam mugi tansah kaparingaken dhumateng Tauladaning Jagad, inggih punika Kanjeng Nabi Muhammad saw, saha kulawarganipun, para sahabatipun, saha kita sedaya minangka umatipun. Kula mboten kesupen ngajak dhumateng sedaya jamaah Jum'at, langkung-langkung dhumateng kula pribadi, supados tansah nginggilaken ketakwaan saha keimanan kita dhumateng Allah swt kanthi nglampahi sedaya dhawuh-Nipun saha ugi nyingkiri sedaya ingkang dados larangan-Nipun.

 

Jamaah shalat Jumat Rahimakumullah

Sakmenika kawula sami wonten ing wulan Agustus, inggih punika wulan kamardikanipun bangsa Indonesia, ingkang mesthi boten saged kapisahaken saking pakaryan abot saha perjuangan kanthi getih para pahlawan kamardikan. Amargi punika, jasa para pejuang bangsa punika ageng sanget ing anggenipun ngleksanani cita-cita kamardikan bangsa Indonesia. Mila, aja nganti kawula sami nyenyamahaken kamardikan punika.

 

Minangka generasi penerus, monggo kawula sami ngisi kamardikan punika kanthi cara ingkang miturut karsanipun Dzat ingkang maringi kamardikan, inggih punika Allah swt, saha miturut cita-cita luhur para pahlawan ingkang sampun ngupaya nggayuh kamardikan punika.

 

Mensyukuri kamardikan minangka sawijining ni mat saha anugrah agung saking Allah swt. punika dados prakawis utama ingkang sakmesthinipun kita lampahi, amargi lumantar rasa syukur punika, Allah badhe nguncalaken saha nambahaken ni'mat kita sedaya. Kita eling dhateng dawuhipun:

 

واد تأذن ربكم لين شكرتم لأزيدنكم ولين كفرتم إن عذابي لشديد

 

Artosipun: "Elinga nalika Gusti Pangeran panjenengan ngendika, "Manawa panjenengan pada saestu nyukur, mesthi Ingsun bakal nambahaken nikmat-Ku dhumateng panjenengan kabeh." (QS. Ibrahim. Ayat: 7)

 

Kosok baline, menawi kita mboten saos syukur, ateges kita ngingkari nikmat kamardikan. Kita kedah ajrih menawi nikmat kamardikan ingkang sampun kita tampi badhé ngirang, kapundhut, utawi malah dados adzab kangge sedaya.

 

Mula wigatos sanget kangge kita kangge saos syukur dhumateng sedaya nikmatipun Gusti Allah. kalebet nikmat kamardikan. Wujud raos syukur ingkang paling sae inggih punika kanthi nginggilaken iman saha taqwa kita dhumateng Gusti Allah swt. Ingsya Allah, lumantar raos syukur saha nginggilaken iman kita dhumateng Gusti Allah, Gusti Allah badhe paring nikmat-nikmat sanesipun tumrap bumi menika, kalebet nikmat kamakmuran ingkang badhé kabikakaken tumrap bumi menika salami kita, para panggenipun, sami iman saha taqwa.

 

Menika kados ingkang sampun dipun dhawuhaken dening Gusti Allah wonten ing Al-Qur'an:

 

ولو أن أهل القرى آمنوا واتقوا لفتحنا عليهم بركب من السماء والأرض

 

Artosipun: "Menawi tiyang-tiyang ing nagari-nagari punika sami iman saha taqwa, mesthi Ingsun badhé nglébokaken marang paduka kabegjan saking langit saha bumi." (QS. Al-A'raf Ayat 96)

 

Jamaah Shalat Jumat Rahimakumullah,

Saklajengipun, nglaksanani kamardikan kanthi cara ingkang selaras kaliyan cita-cita luhur para pejuangipun, inggih punika nggayuh kamardikan sejati, kamajengan, saha kasajahteran bangsa sejati. Nanging, cita-cita punika mboten saged kasembadan menawi tanpa nyonto nilai-nilai saha cita-cita para pahlawan, kados ta keteguhan ing nglestarekake prinsip, kawanenan, saha kegigihan ing nggayuh tujuan.

 

Mula, nilai-nilai punika kedah dipunlampahi dening sedaya unsur bangsa kangge nggayuh cita-cita punika. Kados sampun dipunmangertosi, para pahlawan sampun kaparingan keteguhan, kegigihan, saha kasabaran déning Gusti Allah ing babagan perjuangan kamardikan. Panjenenganipun sami perjuang, ngorbanake nyawa saha raga demi kamardikan tanah air.

 

Semangatipun para pejuang punika, kedah kita tladani kangge nggayuh cita-cita ingkang mulya, inggih punika mbangun bangsa, dados bangsa ingkang maju, ngraih kamardikan sejati, saha boten gumantung dhateng bangsa sanes.

 

Nanging, sayangipun, samangke kita rumangsa prihatin, amargi taksih kathah sedherek-sedherek kita ingkang ngginakaken kamardikan punika dados kabebasan tanpa wates, boten nggatekaken aturan, langkung ngutamakaken kapentingan pribadi saha golongan.

 

Sikap kados makaten punika sanget awon, malih menawi wonten ing antawisipun para pamimpin ingkang sakmesthinipun langkung ngraosaken lan mbela dhateng masyarakat. Mila minangka ikhtiar batin supados manah kita kiyat, sabar, saha tabah, ayo kita nginggilaken shalat saha nyuwun pitulunganipun Gusti Allah.

 

Liwat donga ingkang wonten ing Al-Qur'an, Surat Ali Imran ayat 8:

 

رَبَّنَا لا تزغ قُلُوبَنَا بَعْدَ إِذْ هَدَيْتَنَا وَهَبْ لَنَا مِنْ أَنكَ رَحْمَةً إِنَّكَ أَنتَ الْوَهَّابُ

 

Artosipun: "Ya Gusti Kawula, sampun ngersakaken Gusti maringi pepindhan saking manah kawula sawisé Gusti paring pitedah. Paringana kawula rahmat saking ngarsanipun Gusti, awit Gusti punika Maha Paring berkah," (QS. Ali Imran Ayat: 8).

 

Jamaah Shalat Jumat Rahimakumullah.

Sateruse, ajining laku ingkang kedah kita tuladani saking para pejuang punika kawani. Menawi para pahlawan jaman rumiyin kanthi kawani angkat pakaryan perang kangge ngusir para penjajah, mila tugas kita sakmenika minangka para penerusipun kedah wani ngupadi ngusir kabodhoan, supados kita boten gampang kapitadosi lan kabodhoan dening tiyang sanes.

 

Ilmu pangawikan saliyane dados sangu lan modal kanggé njagi kamardikan ingkang sampun wonten, ugi dados sangu kanggé nyangga mangsa ngajeng ingkang saya maju lan sugih kaliyan téknologi. Mila kita minangka generasi penerus, aja dados generasi ingkang ringkih.

 

Kados pundi sampun kaamanataken déning Allah wonten ing Al-Qur'an:

 

وَلْيَخْشَ الَّذِينَ لَوْ تَرَكُوا مِنْ خَلْفِهِمْ ذُرِّيَّةً ضِعْفًا خَافُوا عَلَيْهِمْ

 

Artosipun: "Kudu rumangsa ajrih tiyang-tiyang ingkang menawa (seda) ninggal sawise piyambakipun, turunan ingkang ringkih, ingkang dipunwedeni nasibipun." (QS. An-Nisa Ayat: 9)

 

Jamaah Shalat Jumat Rahimakumullah,

Nilai kepahlawanan salajengipun ingkang kedah kita tuladani inggih punika kasabaran ing nggayuh cita-cita

 

Kita sami ngertos bilih para pahlawan punika mbetahaken wekdal boten namung setunggal utawi kalih taun kemawon. Panjenenganipun tansah perjuangan ngupadi kamardikan tanpa kendel, tanpa nyerah, saha tanpa putus pangajeng-ajeng. Mila, nilai-nilai kasabaran punika saged kita lampahi supados saged ngisi kamardikan kita lan ugi ngadhepi tantangan owah-owahaning jaman.

 

Kasabaran saged dipun upamakaken kados ta obat utawi jamu. Sanadyan raosipun sepisanan pait, nanging kasabaran tansah maringi wohing manis wonten pungkasanipun. Mila, generasi penerus kedah tansah sabar, telaten, lan tliti, kados ta para pahlawan ing jaman rumiyin. Amargi, manawi kasabaran punika sirna, lajeng medal sipat kepingin instan, remen kemalasan ing sinau, boten remen nggali kawruh, enggan usaha, lan sanes-sanese. Pungkasanipun, medal pribadine ingkang ringkih. gampil nyerah, kemlinthi, kathah rembug nanging boten tumindak, gampil kesengsem, gampil kapracaya lan sanes-sanese.

 

Sedaya punika mboten sac tumrap generasi penerus saha bangsa kita. Amargi saged nglemahaken mentalitas para penerus kita, ingkang pungkasanipun ugi nglemahaken kekiyatan bangsa kita. Mila, wonten ing pangeling-elinging 80 taun kamardikan punika, ayo kita isi kamardikan punika selaras kaliyan karsanipun Sang Pencipta ingkang sampun maringi berkah dhumateng kita saha karsanipun para pejuang.

 

Kita kedah tansah kelingan, bilih sajarahipun bangsa punika sampun nyariosaken, bilih kita dudu godhong garing ingkang gampil diklumpukaken, lajeng dipun obong, lan sakcepeng mripat dados awu lajeng kasurung angin ngantos sima tanpa tilas.

 

Jamaah Shalat Jumat Rahimakumullah,

Sumangga kito ngisi kamardikan menika kanthi rasa syukur, ngluhuraken iman saha ketabahan, sarta ngginakaken tuladha lan nglampahi sipat-sipat para pahlawan supados sageda rukun, bebarengan mbangun kamardikan sejati, saha ngwujudaken bangsa ingkang majeng lahir batinipun. Mugi Gusti Allah paring pitulungan lan kaparingan pepadhang dhumateng kita sedaya supados saged nglaksanani punika. Aamiin Ya Rabbal 'Aalamiin.

 

اَعُوْذُ بِاللهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيْمِ , بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَحِيْمِ . وَالْعَصْرِ . إِنَّ الإنْسَانَ لَفِي خُسْرٍ . إِلا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ

 

بَارَكَ اللهُ لِى وَلَكُمْ فِى الْقُرْاَنِ الْعَظِيْمِ وَنَفَعَنِىْ وَاِيَّاكُمْ بِالْاَيَاتِ وَالذِّكْرِ الْحَكِيْمِ وَتَقَبَّلَ مِنِّىْ وَمِنْكُمْ تِلَاوَتَهُ اِنَّهُ هُوَ السَّمِيْعُ الْعَلِيْمُ وَقُلْ رَبِّ اغْفِرْ وَارْحَمْ وَاَنْتَ خَيْرُ الرَّاحِمِيْنَ

 

 Khutbah Kedua 

 

اَلْحَمْدُ لِلهِ عَلَى اِحْسَانِهِ وَالشُّكْرُ لَهُ عَلَى تَوْفِيْقِهِ وَامْتِنَانِهِ وَاَشْهَدُ اَنْ لَا اِلَهَ اِلَّا اللهُ وَاحْدَهُ لَا شَرِيْكَ لَهُ تَعْظِيْمًا لِشَأْنِهِ وَاَشْهَدُ اَنَّ سَيِّدَنَا مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُوْلُهُ الدَّاعِى اِلَى رِضْوَانِهِ اَللهُمَّ صَلِّ عَلَى عَبْدِكَ وَرَسُوْلِكَ سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَعَلَى اَلِهِ وَاَصْحَابِهِ وَسَلِّمْ تَسْلِيْمًا كَثِيْرًا اَمَّا بَعْدُ : فَيَا اَيَّهَا النَّاسُ اتَّقُوااللهَ فِيْمَا اَمَرَ وَانْتَهُوْا فِيْمَا نَهَى وَزَجَرَ وَاعْلَمُوْا اَنَّ اللهَ اَمَرَكُمْ بِاَمْرٍ بَدَاَ فِيْهِ بِنَفْسِهِ وَثَنَّى بِمَلَائِكَتِهِ اَللهُمَّ صَلِّ وَسَلِّمْ عَلَى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَعَلَى اَلِ سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ اللهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنِيْنَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَالْمُسْلِمِيْنَ وَالْمُسْلِمَاتِ الْاَحْيَاءِ مِنْهُمْ وَالْاَمْوَاتِ اللهُمَّ اَعِزَّ الْاِسْلَامَ وَالْمُسْلِمِيْنَ وَاَذِلَّ الشِّرْكَ وَالْمُشْرِكِيْنَ وَانْصُرْ عِبَادَكَ الْمُوَحِّدِيْنَ وَانْصُر مَنْ نَصَرَ الدِّيْنَ وَاخْذُلْ مَنْ خَذَلَ الْمُسْلِمِيْنَ اللهُمَّ ادْفَعْ عَنَّا الْبَلَاءِ وَالْغَلَاءِ وَالْوَبَاءِ وَالْفَحْشَاءِ وَالْمُنْكَرَ وَالزَّلَازِلَ وَالْمِحَنِ وَسُوْءَ الْفِتَنِ مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَمَا بَطَنَ عَنْ بَلَدِنَا هَذَا خَاصَّةً وَعَنْ سّائِرِ بُلْدَانِ الْمُسْلِمِيْنَ عَامَّةً يَا رَبَّ الْعَالَمِيْنَ رَبَّنَا ظَلَمْنَا اَنْفُسَنَا وَاِنْ لَمْ تَغْفِرْ لَنَا وَتَرْحَمْنَا لَنَكُوْنَنَّ مِنَ الْخَاسِرِيْنَ رَبَّنَا اَتِنَا فِى الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِى الْاَخِرَةِ حَسَنَةً وَفِى الْاَخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ وَالْحَمْدُ لِلهِ رَبِّ الْعَالَمِيْنَ. عِبَادَاللهِ ! اِنَّ اللهَ يَأْمُرُنَا بِاْلعَدْلِ وَاْلاِحْسَانِ وَإِيْتآءِ ذِى اْلقُرْبىَ وَيَنْهَى عَنِ اْلفَحْشآءِ وَاْلمُنْكَرِ وَاْلبَغْي يَعِظُكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُوْنَ وَاذْكُرُوااللهَ اْلعَظِيْمَ يَذْكُرْكُمْ وَاشْكُرُوْهُ عَلىَ نِعَمِهِ يَزِدْكُمْ وَلَذِكْرُ اللهِ اَكْبَرْ

 

Unduh khutbah Jumat versi basa Indonesia: Pencet Mriki

Unduh khutbah Jumat versi basa Jawa: Pencet Mriki